حرم مطهر رضوی مجموعۀ ارزشمند و نمودار برجسته‌ای از هنرهای اسلامی و تاریخ مجسّم معماری اسلامی ایران است که باشکوهترین جلوه‌ها، نفیسترین آرایه‌ها و گنجینۀ بزرگی از اشیا، آثار خطی و فرهنگی و ذخایر علمی تمدّن اسلامی در آن گرد آمده است. پاکنهادترین مردمان جهان تشیع، بهویژه مردمان ایرانزمین، از جایجای این سرزمین، مال، جان، هنر و همّتشان را در سدههای طولانی برای این نهاد مقدس وقف کرده‌اند و با اشتیاق، عشق و اخلاص و ارادت، بر شکوه و جلال آن افزودهاند.
این مجموعۀ بزرگ مذهبی، بازتابی از جلوه‌ها و ویژگی‌های ایران و همچنین دنیای اسلام در جهان است. بزرگ‌ترین بارگاه دینی و نهاد وقفی جهانِ تشیّع، دوازده سده قدمت دارد و پیشینۀ تشکیلات اداری و دیوانی آن، دست‌کم به ششصد سال می‌رسد که اکنون در مرکز شهر مشهد گسترۀ یکصد هکتاری از بناهای تاریخی، تالارها، آرامگاه‌ها، صحن‌ها، مساجد، مدارس و نهادهای خدماتی پرشماری را که سالانه، پذیرای میلیون‌ها زائر از سراسر ایران و جهان است، در برمی‌گیرد.
چهارمین مجموعه از گزیدۀ موضوعی مقالات مشکوة با عنوان «حریم و حرم رضوی؛ پیشینه، هنر و معماری»، مشتمل بر پانزده نوشتار است که در سه دهه عمر مجلۀ مشکوة دربارۀ هنر و معماری رضوی منتشر شده و بازتاب‌دهندۀ پژوهش‌ها، تجربه‌ها و نگرش پژوهشگران به این حوزه است.
رویکرد گزینش مقاله‌ها، ارتباط آن‌ها با حرم مطهر رضوی بوده است، وگرنه آمار مقاله‌هایی با موضوع ابنیه، معماری و هنر اسلامی بیش از این است. مقالۀ نخست این مجموعه، به سیر تکامل حرم رضوی پرداخته شده است و سپس چند مقاله دربارۀ برخی بناها و مکان‌های مهم گرد حرم مطهر، مانند مدرسۀ علمیۀ خیراتخان، قبر سبز، قبرستان و مسجد قتلگاه و مقاله‌ای دربارۀ بست‌های حرم مطهر، دو مقاله دربارۀ مسجد جامع گوهرشاد و مقاله‌ای نیز دربارۀ گنبد حاتم‌خانی ارائه شده است. هفت مقالۀ دیگر نیز با موضوع هنری که به بررسی تزئینات وابسته به معماری، همچون کاشی‌های نفیس زرّین‌فام بقعۀ مطهر و کتیبه‌های حرم و یا اشیا و آثار هنری مانند ضریح‌های مطهر و دوستکامی‌های خزانه و موزه آستان قدس رضوی اختصاص یافته‌اند، پیشِ روی مخاطب نهاده شده است.
کتاب «حریم و حرم رضوی؛ پیشینه، هنر و معماری» به کوشش بهزاد نعمتی گردآوری و در قطع وزیری با شمارگان 300 نسخه به تازگی از سوی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی منتشر و روانه بازار کتاب شده است.