نظر به چشمانداز و رسالت گروه فرهنگ و سیرۀ رضوی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در ارتباط با زائر شناسی و نظام موضوعات مرتبط و نیز، با توجه به اینکه طرح «شناسایی ویژگیهای زیارتی، فرهنگی و جمعیتی زائران حرم مطهر رضوی» با مطالعۀ موردی 18 هزار زائر در سالهای 1395 و 1396 توسط مدیریت پژوهش و برنامهریزی معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان قدس رضوی اجرا شده است، نخستین نشست علمی با عنوان «زائر و زیارت در آئینه آمار و پژوهش» در تالار شیخ طوسی بنیاد، برگزار شد.
شاهپور زردمو کارشناس مدیریت پژوهش و برنامهریزی معاونت تبلیغات اسلامی آستان قدس رضوی در این نشست علمی به ارائه گزارشی از ویژگیهای زیارتی، فرهنگی و جمعیتی زائران حرم مطهر رضوی پرداخت.
وی با بیان اینکه این پژوهش در دو دوره سالهای 93-94 و 95-96 انجام شده است، ابراز کرد: در این پژوهش شاخصهای فرهنگی، جمعیتی زائران همچون استفاده از برنامه حرم مطهر، شرکت در نماز جماعت و جمعه، خرید سوغات متبرک جمعیتی زائران همچنین جنسیت، سن، وضعیت تأهل، تحصیلات، وضعیت فعالیت، محل سکونت و... مورد بررسی قرار گرفته است.
زردمو با اشاره به اینکه جامعه آماری تمامی افراد این پژوهش بالای 15 سالی است، خاطر نشان کرد: حجم نمونه این پژوهش 15 هزار و 673 نفر بود که از 10 هزار و 246 نفر زائر و 5 هزار و 427 نفر مجاور شامل میشود.
کارشناس مدیریت پژوهش و برنامهریزی معاونت تبلیغات اسلامی آستان قدس رضوی ابراز کرد: در این پژوهش روزهای سال بر اساس معیار فراوانی زائر به چهار گروه خلوت، عادی، شلوغ و پیک تقسیم شد، همچنین در 24 ساعت از شبانه روز از هر 12 درب ورودی حرم مطهر به مدت دو ساعت نمونه گیری به عمل آمده است.
وی تصریح کرد: در این نشست مشخص شد که 64 درصد زائران به دلیل نزدیکی اماکن اقامتی در اطراف حرم مطهر و 17درصد مجاوران به صورت پیاده به زیارت مشرف شدهاند. همچنین حدود 16درصد زائران و 42درصد مجاوران نیز با خودروی شخصی خود به زیارت آمدهاند.
زردمو با بیان اینکه 66 درصد از زائران به همراه خانواده و 19 درصد آنها به صورت فردی به زیارت حضرت رضا(علیه السلام) مشرف شدهاند؛ تصریح کرد: میانگین ماندگاری زائران 134 دقیقه و این میانگین برای مجاوران 93 دقیقه برآورد شده است. همچنین زائران به طور میانگین به مدت 5 روز در مشهد مقدس اقامت داشتهاند.
لازم به یادآوری است: نتایج این پژوهش در اختیار کارشناسان و مدیران آستان قدس رضوی قرار میگیرد تا در برنامهریزیهای مختلف لحاظ شود.