کتاب «نهضت حدیثی شیخ بهایی» یکی از تازه‌های نشر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی است که به قلم توانای محمد حسن ربانی بیرجندی نگاشته شده است.
نویسنده این اثر در خصوص کتاب «نهضت حدیثی شیخ بهایی» اظهار کرد: پژوهش درباره زندگی و شخصیت عالمانی همچون شیخ بهایی بسیار دشوار است. عالمی که می‌توان گفت در عالم اسلامی نظیری ندارد. با وجود آنکه پژوهشگران درباره شیخ بهایی تحقیقات بسیاری انجام داده‌اند، اما حق او همچنان ادا نشده است.
محمد حسن ربانی بیرجندی گفت: محوری‌ترین درس شیخ بهایی حدیث و مهم‌ترین کتاب‌هایش نیز در این زمینه بوده است. در آغاز قرن یازدهم با تألیف چند اثر درباره فقه الحدیث، توجه عالمان اصفهان را به حدیث و شرح آن برانگیخت و پس از وی، اصفهان تا دو قرن مرکز شرح و تفسیر حدیث بود. شیخ بهایی دوری فقیهان را از متون روایی و توجه بیش از حد آنان به مباحث اصولی و عبارت‌های اصولیان را دیده و احساس خطر کرده بود.
وی افزود: به این سبب آن عالم بزرگ در رشته‌های «علوم حدیث»، «فقه الحدیث»، «رجال‌حدیث» و«درایه‌الحدیث» تألیفات قابل اعتنایی از خود به جای گذاشت. او بسیاری از کتاب‌های حدیثی را تدریس کرد و از شاگردانش خواست احکام استفاده شده از احادیث را استخراج کننند. توجه شیخ بهایی به حدیث موجب شد تا یک نهضت حدیثی در حوزه‌های علمیه شیعه به وجود آید.
وی تصریح کرد: در کتاب «نهضت حدیثی شیخ بهایی» که اثری تحقیقی و مستند است، زندگانی، اندیشه و شیوه‌های تدریس و تحقیق شیخ بهایی به طور مشروح، مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است. محوری‌ترین مباحث این کتاب به نهضت وی درباره «فقه الحدیث» اختصاص دارد که شامل «فقه‌الحدیث»، «رجال‌الحدیث» و «درایه‌الحدیث» است.
بیرجندی ادامه داد: اثر حاضر در 2 بخش و 17 فصل به موضوعاتی همچون، زندگی‌نامه و شخصیت شیخ بهایی، بی‌مهری‌ها نسبت به شیخ بهایی و علت نقصان تألیفات وی، شیخ بهایی و طبقات راویان، قواعد و مبانی رجالی، قرآن‌پژوهی شیخ بهایی و... می‌پردازد.
وی ابراز کرد: در بخشی از این کتاب با عنوان «شیخ بهایی و سنت پیاده‌روی به زیارت» آمده است: شیخ بهایی در زمان تصدی منصب شیخ‌الاسلامی، پای پیاده به همراه شیخ عباس به مشهد مقدس مشرف شد. او فاصله اصفهان تا مشهد را از راه طبس، در مدت 28 روز طی کرد و همچنین یکی از شخصیت‌های همراه شاه عباس در سفر به نجف اشرف شیخ بهایی بود.