حجت الاسلام و المسلمین محمد جاودان در سلسله نشست‌های «سیره امام رضا(علیه السلام)؛ آموزه‌ها و کارکردها» که به همت نمایندگی قم بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در حوزۀ علمیه ملا عبدالله اصفهان برگزار شد، به تبیین موضوع «مواجهه امام رضا(علیه السلام) با پدیده غلو و غالیان» پرداخت و عنوان کرد: بیشترین راویان متهم به غلو در عهد حیات امام صادق، امام موسی کاظم و امام رضا(علیهم السلام) می‌زیسته‌اند و این امر نشان دهندۀ این حقیقت است که اندیشه‌های اعتقادی غلوآمیز و جریان‌های انحرافی در آن عصر به اوج خود رسیده است.
وی با بیان اینکه غلو در تاریخ اسلام به ناحق با تشیع گره خورده است، افزود: وقتی مسئله غلو مطرح می‌شود تداعی کننده تشیع است، اما این گونه نیست؛ زیرا غلو یک پدیده عام بوده و خاص تشیع نیست.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، ابرازکرد: این پدیده خطرناک در دوره ائمه اطهار (علیهم السلام) با شدت و ضعف تداوم یافته است. این جریان فکری در دوره امام رضا(علیه السلام) نیز ادامه یافت و افکار غالیانه‌ای همچون اندیشه تفویض، تشبیه، تناسخ و حلول از جانب غالیان مطرح می‌شد.
جاودان ادامه داد: غلو در تاریخ ما در دو چهره خود را نشان داده است. نخست غلو در چهره‌ای آشکار، روی صحنه و بدون نقاب وارد صحنه شد که این غلو به غلو در ذات و الحادی تعبیر شده است و ما آن را به غلو صریح و آشکار تعبیر می‌کنیم و دیگری غلو پنهان است که به غلو تفویضی یا غلو در صفات و فضایل معنا می‌شود.
عضو انجمن کلام اسلامی اضافه کرد: غلو صریح و آشکار، نسبت الوهیت را به پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل بیت (علیهم السلام) می دادند. این چهره از غلو به دلیل آشکارا بودن، خیلی صریح با آن برخورد شد و با مبارزات شدید ائمه اطهار (علیهم السلام) نیز رو به رو شد.
وی تصریح کرد: ائمه اطهار(علیهم السلام) عملاً با پدیده غلو برخورد می‌کردند و روایات فراوانی در این موضوع نقل شده است. پس از امام صادق(علیه السلام)، امام رضا(علیه السلام) روایات فراوانی در این خصوص نقل کرده‌اند.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب گفت: برخوردهای ائمه اطهار (علیهم السلام) با غالیان، موجب شد، دست حکومت هم باز شود و سران غالیان را قلع و قمع کردند. به همین منظور غالیان دیگر نمی‌توانستند آشکارا به کار خود ادامه دهند؛ از این رو راه غلو پنهانی را پیش گرفتند و یک غلو پوشیده و پنهانی را آغاز کردند.
وی اظهار کرد: از اواخر دوران زندگی امام صادق(علیه السلام)، رفته رفته این جریان شدت و قوت بیشتری گرفت و موضع گیری‌های امام رضا(علیه السلام) حاکی از این است که این پدیده در زمان ایشان قوت بیشتری گرفته است.
جاودان در ادامه به روایتی از امام رضا(علیه السلام) در رابطه با پدیده غلو پرداخت و عنوان کرد: از امام رضا(علیه السلام) در بحث غلو پنهان یا «تفویض» روایات متعددی بیان شده است و بر این نکته تأکید دارند که ما ائمه بندگان خدا هستیم و امر خلق بر عهده ما نیست؛ بلکه در دستان با قدرت خداست.
وی با بیان اینکه امام رضا(علیه السلام) با هر دو پدیده غلو آشکار و پنهان مبارزه می‌کردند، افزود: غلو پنهان به دلیل آشکار نبودن، ضربه مهمی را به شیعیان وارد کرد زیرا شخیص غلو کمی سخت می‌شد و به راحتی اندیشه‌های نادرست وارد روایات می‌شدند. پدیده تفویض پدیده مهم و خطرناکی بود که باورها و اعتقادات شیعه را هدف قرار گرفته بود.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب تصریح کرد: غلو نسبت به ائمه (علیهم السلام) سبب شد تا بار سیاسی مفهوم امامت در شیعه کمرنگ شود و بیشتر توجه‌ها معطوف به بعد لاهوتی و ماورایی ایشان باشد. تفکر غلو درباره ائمه(علیهم السلام) مذموم و ناپسند بوده و این امر مورد تأیید امام رضا(علیه السلام) نیز نیست. بیان توطئه‌های غلات برای مردم، ابراز انزجار از آنان و حمایت از ردیه نویسی‌هایی علیه آنان از جمله اقدام‌های امام رضا (علیه السلام) به شمار می‌آید.