بسیاری از خطابهای شرعی به صورت عام و خاص منفصل القا شده و رازگشایی از این انفصال همواره یکی از حساسترین و دقیقترین عملیات اصولی بوده است. نویسنده در کتاب «بررسی رابطه عام و خاص منفصل و تطبیقهای فقهی آن»، با تکیه بر روش تحلیلی و توصیفی و به کارگیری منابع کتابخانهای، در پی حل این معما برآمده است.
به گونهای که پس از بیان اقوال رایج اصولیان در «رابطه عام و خاص منفصل» و وجوه ارائه شده در باب تقدم عام بر خاص، اغلب آن ها را نقد کرده و در پی آن با پذیرش نقش داوری عرف در این قضیه و تقسیم روایات به دو دسته افتایی و تعلیمی که این اثر از نخستین تلاشها برای تبیین این تقسیم به شمار میرود چگونگی مواجهه عرف را با صورتها و حالات گوناگون مسئله که افزون بر 38 فرض میشود، بررسی کرده است.
در پایان چند فرع فقهی را که نشان بارزی از عام و خاصهای منفصل در ادله آن مشهود است، تحلیل کرده و رویکرد اصولی اختیار شده را در آنها در بوته آزمایش نهاده است.
نویسنده تلاش کرده است از میان مباحث مختلف اصول فقه و فقه، نظر عالمان امامیه در این زمینه را استخراج کند، سپس با کمک عرف، به داوری اقوال مختلف پرداخته و در ضمن بیان رابطه صورتهای مختلف عام و خاص منفصل، چگونگی مواجهه با هر دسته را از نگاه عرفی مشخص کرده است.
از نکات قالب توجه در این اثر، تقسیم احادیث «افتایی» و «تعلیمی» و بیان برخی از آثار مترتب بر آن است؛ موضوعی که در تألیفات مختلف از آن غفلت شده است.
در فصل آخر این کتاب، شش فرع فقهی که اتخاذ مبنا در زمینه عام و خاص منفصل، تأثیر به سزایی در استنباط فقهی آنها داشته، بررسی شده است و از این رهگذر پایبندی اصولیان به مبنایشان در مسئله عام و خاص منفصل محک میخورد.
کتاب «بررسی رابطه عام و خاص منفصل و تطبیقهای فقهی آن»، در سه فصل با عناوین مفهومهای اصولی، مباحث اصولی و تطبیقات فقهی و قواعد فقهی، توسط دکتر سید مهدی نریمانی زمان آبادی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه مفید تألیف شده است و کار ویرایش این اثر را سید جلال قیامی میر حسینی بر عهده داشته است.
گفتنی است؛ این اثر در شمارگان 300 نسخه و در قطع وزیری تولید شده و در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.