در ابتدا بفرمایید انگیزه نویسنده از نگارش این اثر چه بوده است؟
هدف نویسنده از تألیف این اثر، گردآوری تمام اخبار، نقل‌ها و حکایاتی است که در کتب پیشینیان وجود داشته و نویسنده تمام آن را در این کتاب آورده است. شمس‌الدین محمد بن محمد بدیع رضوی در مقدمه پس از حمد و سپاس خداوند درباره انگیزه خویش شرحی از چگونگی و هدفش از تألیف این اثر را بیان کرده است. وی با اشاره به اقامت طولانی خود در مشهد مقدس ، نخستین هدف را گردآوری معجزات امام رضا (ع) که برخی در متون قدیم و برخی نیز شفاهی توسط مردم روایت‌شده است بیان می‌کند. به‌طورمعمول قصه‌های مربوط به معجزات زبان به زبان نقل می‌شده و به نظر می‌رسد هدف اصلی او گردآوری همین حکایات بوده است. بااین‌حال، تصمیم گرفته است تا معجزاتی نیز که مربوط به زمان خود حضرت بوده و در کتاب‌های حدیث و تاریخ به‌صورت پراکنده آمده را نیز در این مجموعه گردآوری کند.
این اثر در چند فصل نگاشته شده و چه موضوعاتی را دربرمی گیرد؟
این کتاب از یک مقدمه، دو فصل و خاتمه تشکیل‌شده که در مقدمه 3 مقصد بیان‌شده است؛ در مقصد اول نام، نسب، کنیه، لقب، تاریخ ولادت، محل تولد، سن مبارک، ایام امامت، تاریخ وفات و سبب آن، نام مادر آن حضرت، نام مداح و دربان و نقش خاتم و معاصرین ایشان و همچنین مدفن، عدد اولاد و خصایص آن حضرت و چگونگی تولّد و... بیان‌شده است. مقصد دوم نیز به بیان شناخت امام(ع)، آثار، علامات، حقیت مذهب ائمه اثنی عشر (ع) و اتحاد طریقه آن بزرگواران با طریقه حضرت رسول (ص)، بیان عدم صلاحیت غیر ایشان برای امامت و همچنین خلافت ابی بکر، عمر و عثمان و بطلان هفتادودو فرقه غیر از شیعه اثنی عشری پرداخته است و مقصد سوم مربوط به نصوصی است که حضرت رسول (ص) در باب ائمّة اثنی عشر ذکر کرده‌اند.
فصل اوّل این اثر نیز به برخی از معجزات زمان حیات اشاره دارد و در فصل دوم نیز به شرح معجزات بعد از رحلت پرداخته است. همچنین بخش خاتمه این کتاب با دو مقصد در مقصد نخست به فضل و ثواب زیارت و زیارت‌نامه‌های منقول و در مقصد دوم به ترجمه ذهبیّه در علم طب که امام رضا(ع) برای مأمون نوشته بودند، اشاره‌کرده است.
شمس‌الدین رضوی، برای نگارش بخش معجزات امام رضا(ع) از چه منابعی بهره برده است؟
این نویسنده برای نگارش بخش معجزات، از انبوهی از کتاب‌ها و منابع حدیثی، روایی و تاریخی بهره گرفته که نام بسیاری از آن‌ها در مقدمه آمده و بسیاری دیگر نیز در خلال متن ذکرشده است. بنابراین بخش مهمی از کتاب را که نیمه اول آن است، اختصاص به معجزات منقول در کتاب‌های روایی و مربوط به زمان حیات امام رضا(ع) اختصاص داده و در این میان آنچه را که عربی بوده به‌اختصار یا تحت‌اللفظ و گاهی کامل ترجمه کرده و آورده است. نویسنده با اشاره به اینکه علمای پیشین هرکدام برخی از معجزات را نقل کرده، اما تا این زمان دقت و تفحص کاملی صورت نگرفته بوده و نیز این مسئله که نوشته‌های بسیاری درباره‌ی معجزات ایام حیات امام صورت گرفته وجود دارد، اما به آنچه مربوط به پس از شهادت ایشان بوده را کسی جمع‌آوری و ترجمه نکرده باشد، دلیل نگارش این کتاب بیان می‌کند.
ویژگی این کتاب چیست؟
فصل اول این اثر درباره‌ی معجزات ایام حیات حضرت است، مؤلف پس از بیان 202 معجزه به فصل دوم می‌رسد که در آن به بیان معجزات پس از رحلت امام رضا (ع) پرداخته است. آنچه می‌توان ویژگی این کتاب دانست همین مطالب است، زیرا معجزات بخش اول همگی در متون حدیثی کهن شیعه آمده و تنها در اینجا به فارسی ترجمه و تلخیص شده است. در بخش معجزات پس از رحلت تا زمان مؤلّف نیز 123 معجزه نقل کرده است. ازاینجا به بعد خاتمه کتاب در دو فصل یکی در باب زیارت و دیگری به ترجمه رساله‌ی ذهبیه حضرت امام رضا (ع)پرداخته و کتاب پایان می‌پذیرد.
به‌جز معجزات حضرت چه مباحث دیگری در این اثر گنجانده‌شده است؟
حکایاتی در این اثر آمده است که حاوی اشارات قابل‌توجهی در تاریخ اجتماعی و مذهبی ماست، به‌طوری‌که می‌توان با دقت تمام از لابه‌لای این حکایات نکات مهمی را استفاده کرد. این اثر به دلیل نگاشته شدن درزمانی خاص از صفویان به‌طور مثال محاصره مشهد توسط افغانان که مطالبی ارزنده و قابل‌توجه از آن ذکرشده است و نیز اینکه بخش دوم این اثر که به داستان‌ها و معجزات پرداخته‌شده، حاوی اطلاعاتی در مورد مشهد، زائران حرم رضوی، آداب‌ورسوم مردم در ارتباط با زیارت، اطلاعات تاریخی (همچون حمله محمد افغان، حمله ازبکان و سایر اطلاعات تاریخی پراهمیت)و اجتماعی، اطلاعات فرهنگی، اطلاعات بسیار دقیق و حائز اهمیت درزمینهٔ حرم شناسی و ساختار معماری و همچنین بخش‌های کمتر یادشده از حرم مطهر رضوی است؛ در این بخش به نام بسیاری از صاحب‌منصبان حرم از کشیک‌ها و شخصیت‌هایی که آن روزگار در مشهد بوده‌اند، عالمان، محله‌ها و اماکن خاص اطراف و داخل حرم رضوی و برخی موارد دیگر اشاره شده و بسیاری از نکات مهم دیگر که درجایی دیگر نامی از آن‌ها به میان نیامده است.