نویسنده:   غلامرضا کحلکی     تاریخ نگارش:   1398/08/22     ساعت:   11:23:24
بازدید:   1148
 
 
معرفی کتاب «امام علی علیه السلام جانشین رسول الله صلی الله علیه و اله و سلم»

کتاب «جانشینی حضرت محمد» از ویلفرد مادلونگ، خاورپژوه آلمانی است که قبلا در سال 1386 توسط بنیاد پژوهش‌های اسلامی ترجمه و چاپ شده بود. این کتاب به این دلیل که اثری در تاریخ مطالعات صدر اسلام است و حاصل بیست سال پژوهش و تحقیق وی در منابع اسلامی است، قابل توجه است. اما از آن‌جا که اسلام‌پژوهی صرفا بر اساس مطالعه تاریخ و آثار مربوط به این حوزه نمی‌تواند کامل باشد؛ و نیاز به تسلط به علومی چون تفسیر قرآن کریم، علوم حدیث، کلام اسلامی و غیره دارد، لذا نمی‌توان توقع اثری جامع از آثار این‌چنینی داشت و نقد منصفانه آن راهنمای مناسبی برای خوانندگان این گونه کتب خواهد بود.


کتاب «امام علی علیه السلام جانشین رسول الله  صلی الله علیه و اله و سلم» نقدی بر کتاب مذکور است که توسط «حسین عبدالمحمدی» دانشیار جامعة المصطفی و «اسدالله رحیمی» به رشته تحریر درآمده است. این کتاب با نقل قول مستقیم از مادلونگ و بررسی نوشتار وی به شیوه جدال احسن (بر اساس مطالب مورد پذیرش وی) نوشته شده است.

کتاب «امام علی علیه السلام جانشین رسول الله  صلی الله علیه و اله و سلم» در شش بخش و 265 صفحه مطابق با کتاب جانشینی حضرت محمد (ص) تنظیم شده است و سیر حوادث در زمان بعد رسول خدا را به تفکیک عصر هر یک از خلفا واکاویده است.

به عنوان مثال در بخش مربوط به ابوبکر تحلیل های ناقصی که از رفتار امیرالمؤمنین در مماشات با وی آمده است را به چالش می‌کشد. در بخش بعدی به نقد چرایی رابطه حسنه عمر با امام علی (ع) و همچنین به بی طرفی یا نقش‌داشتن وی در تشکیل شورای سقیفه پرداخته است. در بخش مربوط به عثمان نقش وی در پیشرفت اسلام، نقش معاویه در قتل او و نقش خاندان امام علی (ع) در دفاع از عثمان بررسی شده است.

بدون شک مطالب مربوط به امیرالمؤمنین (ع) در این کتاب مهم‌ترین آن‌هاست، زیرا ستایش و تمجید حضرت از خلفا، انگیزه معاویه از بر نیزه کردن قرآن در جنگ صفین، پذیرش حکمیت با اجبار و برخورد ایشان با خوارج و همچنین عصمت ایشان کاملا به نقد کشیده شده است.

مطمئنا مطالعه تاریخ اسلام آن هم اگر تنها با تکیه بر منابع اهل سنت باشد مولّد شبهات بسیاری در ذهن دین‌پژوهان خواهد بود که منتج به استدلال‌های نامعتبر می‌شود، از این رو وجود نقدهای جامع و منصفانه نظیر کتاب «امام علی علیه السلام جانشین رسول الله  صلی الله علیه و اله و سلم» ضروری می‌نماید.

بنیاد پژوهش‌های اسلامی با ترجمه آثار فاخر دین‌پژوهان شهیر سعی در گفتمان‌سازی آموزه‌های اسلامی دارد و کتاب مذکور قدمی دیگر در این راه مبارک است.