بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی با مشارکت طیف وسیعی از مراکز علمی و پژوهشی معتبر، از سال گذشته موضوع برگزاری سلسله همایش های ملی الگوی زندگی عفیفانه با رویکرد اسلامی را پیگیری نموده است. همایش اول این کلان برنامه علمی و پژوهشی با عنوان الگوی مفهومی عفاف جنسی در سال جاری برگزار می شود. به همت نمایندگی بنیاد پژوهشهای اسلامی در قم، اولین پیش نشست این همایش ملی، با عنوان تبیین مدل مفهومی عفاف به مناسبت دهه کرامت رضوی برگزار شد.
این نشست علمی با حضور و سخنرانی نماینده مقام معظم رهبری در خراسان رضوی و امام جمعه مشهد مقدس و در محل دفتر ایشان برگزار شد. در ابتدای این نشست علمی، اعضای شورای علمی همایش به ارائه نظرات و دیدگاه‌های خود پیرامون موضوع پرداختند و عملکرد بنیاد در حوزه عفاف و حجاب تشریح نمودند.
حجت الاسلام والمسلمین دکتر عباس پسندیده عضو شورای علمی همایش ملی الگوی زندگی عفیفانه با رویکرد اسلامی در این نشست گفت: مجموعه فعالیت‌های ما در مورد حجاب پس از انقلاب فراز و فرود‌هایی داشته است و بر اساس بررسی‌های متعدد، ریشه بد حجابی در خود حجاب نیست و ریشه آن در عفاف و اقناع مخاطبان است.
حجت الاسلام دکتر پسندیده افزود: الزام بدون اقناع نمی‌تواند پایدار باشد. آیا به فرزندان خود در این زمینه آموزش داده ایم؟ در مقابله با مسائل نو پدید و وسایل ارتباطی نوین و پرسش‌های نوین چه باید بکنند؟
وی اظهار داشت: در این زمینه دو راهکار وجود دارد اول اینکه به کلی این راه‌ها مسدود شود که مورد تأیید آموزه‌های قرآنی نیست و قرآن راه گشودگی عاقلانه بر اساس منطق و فطرت را مد نظر دارد و زیر ساخت‌هایی وجود دارد که ما در گذشته به آن‌ها نپرداخته‌ایم.
ایشان گفت: در مفهوم عفاف ترکیبی از بازدارندگی و بسندگی است، اما باید دید که آیا ما مهار و کنترل غرایض جنسی را در کودکان و نوجوانان آموزش داده‌ایم؟ کدام پدر و مادر مهار نفس را به فرزندان آموزش داده است؟ بچه‌هایی که در سیستم تربیتی امروز رشد می‌کنند پدر و مادر هر چه را که بخواهند برای آن‌ها تهیه می‌کنند. این چنین افرادی وقتی به سن بلوغ می‌رسند نمی‌توانند شهوت و غرایض جنسی خود را کنترل کنند.
حجت الاسلام دکتر پسندیده افزود: اقناع حرف اول را در رعایت عفاف می‌زند و حجاب یکی از مسائل کمک کننده به عفاف است که باید به درستی از آن تعریف تفکیکی داشته باشیم.
دکتر مجید کافی دکترای جامعه شناسی و یکی دیگر از اعضای شورای علمی همایش نیز در این نشست گفت: ما در بحث عفاف باید آسیب‌ها را شناسایی کنیم. در تعریف عفاف به معنای بازدارندگی نباید فقط به بازدارندگی فردی توجه کرد و از افراد خواست که رفتار خود را کنترل کنند، باید جامعه‌ای ایجاد کنیم که باز دارنده باشد و عفت فردی، جمعی و اجتماعی را مد نظر داشته باشیم.
دکتر کافی افزود: در گذشته برای ایجاد عفاف اجتماعی بیشتر به سوی توجه به حجاب رفتیم و از بحث تئوریک عفاف غافل ماندیم و تکلیف حوزه‌های عمومی را مشخص نکردیم و از طریق نظامی و انتظامی ورود کردیم.
وی اظهار داشت: در زمینه فرهنگ سازی و دانش افزایی کار نکردیم و این جاست که می‌بینیم اگر الزام برداشته شود آن رفتار، دیگر محقق نمی‌شود. عفاف درونی و حجاب بیرونی است. اگر بخواهیم حجاب محقق شود باید عفاف محقق شود و در این زمینه نیازمند همکاری علمای علم اخلاق با فقیهان هستیم.
در ادامه این نشست علمی، آیت الله علم الهدی، نماینده ولی فقیه و امام جمعه مشهد مقدس، پس از تمجید از فعالیت های بنیاد پژوهشهای اسلامی در حوزه عفاف و حجاب، به بیان دیدگاه‌ها پیرامون موضوع پرداخت. ایشان اظهار داشت: در مورد حدود حجاب نیز استفتائاتی از رهبر معظم انقلاب و دیگر علما وجود دارد که در این زمینه، اختلافی مطرح نیست و زن مسلمان هرچه پوشیده‌تر باشد بهتر است.
آیت الله علم الهدی گفت: فقط در زمینه حجاب اضطراری (حداقل حجاب لازم) برای بانوان که به عنوان مثال در خارج از خانه شاغل هستند چند بحث مطرح است، در روایت ام سلمه از تفسیر سوره احزاب آمده است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از به سر انداختن عبا‌های سیاه توسط زنان انصار به نحوی که هیچیک از اعضای بدنشان مشخص نبود، اظهار خشنودی و خرسندی فرمودند که اگر ما این حجاب را مد نظر داشته باشیم هنوز با آن خیلی فاصله داریم.
ایشان افزود: اگر ما بتوانیم اندازه و حدود حجاب اضطراری را تشخیص دهیم دیگر بحثی در زمینه حجاب نمی‌ماند و اغلب در تشخیص موضوع اختلاف پیش می‌آید مانند اینکه برخی می‌گویند داخل خودرو حریم خصوصی است در حالی که اگر ماشین در خانه و در توقفگاه باشد حریم خصوصی است، ولی آیا اگر همین ماشین در خیابان‌ها و معابر عمومی و در معرض دید عموم باشد باز هم حریم خصوصی است؟ یا اینکه اگر کسی خواست اتاق خواب خصوصی خود را با دیوار‌های شیشه‌ای در سر چهار راه یا میدان شهر بگذارد آیا باز هم می‌توان گفت: حریم خصوصی است؟
امام جمعه مشهد مقدس اظهار داشت: حل مسئله حجاب جز با کار منطقی، استدلالی و اندیشه ورزی و فرهنگ سازی میسر نیست و اگر بخواهیم با تحکم حجاب را در جامعه ترویج کنیم غلط است و امکان ندارد، زیرا این مسئله راه منطقی و فرهنگی دارد، اما بد حجابی مسئله دیگری است، توهین به جامعه‌ایی است که در راه احیای ارزش‌های اسلامی، شهیدان گرانقدر تقدیم کرده و دهن کجی به اسلام، پیامبر صلی الله علیه و آله و ارزش‌های اسلامی است و یک شبیخون فرهنگی است که باید با آن مقابله کنیم.
نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی افزود: این امر پدافند فرهنگی می‌خواهدکه مراحل این پدافند فرهنگی از تذکر آمران به معروف و ناهیان از منکر تا برخورد‌های قضایی را در بر می‌گیرد، اما خود مسئله حجاب اراده‌ای آگاهانه از سر استدلال و منبعث از فکر و دل در کنار ایمان به فرامین دین مقدس اسلام است.
در پایان نیز دو عضو دیگر شورای علمی همایش ملی الگوی زندگی عفیفانه با رویکرد اسلامی حجه الاسلام والمسلمین دکتر بستان و حجه الاسلام والمسلمین دکتر سالاری فر دیدگاه های خود را پیرامون موضوع ارائه کردند. همچنین حجه الاسلام دکتر سالاری فر گزارش مبسوطی از مقالات رسیده به همایش و اقدامات صورت گرفته توسط بنیاد پژوهشهای اسلامی ارائه داد که مورد توجه فعالان استانی و مخاطبان قرار گرفت.