حجتالاسلام علی شفیعی در نشست تخصصی «شهر اسلامی دوستدار کودکان» که به همت گروه فرهنگ و سیره رضوی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی و با حضور جمعی از پژوهشگران و محققان در بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، عنوان کرد: ما در این 40 سال اخیر با پارهای از مباحث مواجه شدیم که چندان در منابع دینی و تراث فقهی و روایی ما مطرح نشده است؛ به همین جهت کار در این فضاها بسیار دشوار است.
وی به مبانی طرح شهر دوستدار کودک در اسلام اشاره و ابراز کرد: در شهر دوستدار کودک دو رویکرد متفاوت وجود دارد که مبانی و ثمرات و نتایج مختلفی نیز به همراه دارد. رویکرد نخست محوریت کودک است به این معنی که نیازها، ظرفیتها و استعدادهای کودک را مطرح کنیم و متناسب با این نیازها ورود پیدا کنیم و ببینیم شهر اسلامی چگونه میتواند این امور را مورد پوشش قرار دهد.
عضو هیئت امنای مرکز پژوهشهای شورای اسلامی مشهد مقدس ادامه داد: در رویکرد دوم طرح شهر دوستدار کودک، محوریت شهر است؛ یعنی مفهوم ارکان شهر را به تصویر بکشیم و در این تصویر ظرفیتهای لازم برای کودک لحاظ شود.
وی افزود: شهر دوستدار کودک توسط یک جامعهشناس غربی تحت عنوان «حق به شهر» به معنی حق تولید و مصرف فضاهای شهری توسط تمام ساکنان، مطرح و در قالب کتابی ارائه شد، این طرح در فضاهای اکادمیک غربی و غیر غربی مطرح و تلاش شد تا یک نوع نگاه جدید را به شهر تعبیه کنند.
این پژوهشگر تصریح کرد: از آنجایی که فضاهای شهری در خدمت سرمایهگذاران شهری بود و فضای مساوی را ایجاد نکرده بودند، طرح حق به شهر با هدف کم کردن فاصلهها و در اختیار قرار دادن فضاهای شهری به صورت مساوی به شهروندان مطرح شد.
وی اظهار کرد: شهر دوستدار کودک ادامه بحث حق به شهر مطرح شده است و در این شهر دغدغه اصلی محوریت کودک در شهر به معنای شهرسازی و شهر نشینی است؛ در این طرح تلاش میشود جایگاه مهمی هم در بخش کالبدی و هم در بخش روح و معنا در شهر به کودکان ارائه شود.
شفیعی با اشاره به آموزههای دین مبین اسلام در خصوص شهر دوستدار کودک تصریح کرد: شهر دوستدار کودک، یعنی شهری که نیازها، استعدادها، حقوق و هر آنچه که برای به عینیت رسیدن ظرفیت کودکان لازم است، در آن دیده شود. بر اساس باورهای دینی، ما معتقدیم انسان موجودی دوگانهای است که هم روح دارد و هم جسم؛ از این رو، باید هم به نیازها و داشتههای جسمی و هم نیازها و ظرفیتهای روحی کودک توجه شود و ما باید زمینه ساز بروز و ظهور این دو نیاز باشیم.
وی افزود: ادیان مختلف، در نیازهای روحی درست بر عکس نیازهای جسمی حرفی برای گفتن داشته و ورود حداکثری دارند؛ حرف اصلی ادیان در حوزه تربیت کودک بیشتر مربوط به حوزه روحی است. در شهر دوستدار کودک بخشهایی از نیازهای جسمی کودک همانند امنیت در حمل و نقل و محیطزیست و... و همچنین بخشهایی از نیازهای روحی کودک شامل تربیت اخلاقی، تعلیم وآموزش و ... دیده میشود.
مدیر گروه پژوهشی فقه و حقوق اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی، یکی از نکاتی که در ادیان و مذاهب مختلف در خصوص شهر دوستدار کودک مطرح میشود را در حوزه بحثهای تعلیم و آموزش برشمرد و گفت: تربیت امری عصری (زمانی) است و کودکان ما نیازمند یک تربیت عصری هستند؛ این نوع از تربیت نیاز به لوازمی دارد که در طرح شهر دوستدار کودک به آن توجه شده است.
وی خاطر نشان کرد: بازیها در فضای مجازی بخش عمده زندگی و فضای زندگی فرزندان ما را پر کرده است؛ این موضوع مهمی است که در صورت پذیرش تربیت و آموزش عصری، باید برای این موضوع نیز برنامهریزی کنیم.
حجتالاسلام علی شفیعی بیان کرد: بازی بخش عمده زندگی کودکان را تشکیل میدهد که در شخصیتسازی آنان بسیار مؤثر است. ما باید تلاش کنیم فضاهای بازی متفاوتی را در اختیار کودکان قرار دهیم.