روش معرفت شناسی اهل بیت(علیهم السلام) را میتوان به عنوان عقل وحیانی و وحی عقلانی برشمرد.
حجت الاسلام دکتر محمدتقی سبحانی با بیان این نکته گفت: هم در فرمایشات ائمه(علیهم السلام) به صراحت این نکته آمده است و هم اصحاب ایشان و امامیه در سه قرن نخست شیعه به عنوان روشی ممتاز به آن عمل کردهاند.
وی افزود: یعنی برخلاف فکر معتزلی که عقل را خودبسنده میداند و بینیاز از وحی و بر خلاف تفکر اهل حدیث که مبنا را نص میگذارد و عقل را تخطئه میکند و تضعیف میسازد؛ روش اهل بیت(علیهم السلام) تمسک به عقل است، با نظارۀ وحی و تمسک به وحی است با میزان و داوری عقل.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در نشست تخصصی تراث حکمی امام رضا(علیه السلام) که به همت بنیاد پژوهشهای اسلامی و با همکاری مجمع عالی حکمت اسلامی شعبه مشهد به مناسبت دهۀ کرامت برگزار شد، گفت: این دیالکتیک یا به تعبیری تفاوت میان عقل و وحی، سیرۀ مستمرۀ عالمان شیعه در مقابل جریانهای مختلف بوده است و باید آن را در بحثی مورد پژوهش قرار داد.
سبحانی با اشاره به دیدگاه شیخ مفید که عقل هم در روش استدلال و هم در رسیدن به نتیجه احتیاج به وحی دارد، خاطر نشان کرد: به تعبیر دیگر همۀ معارف وحیانی امامیه با مبنای عقلانی موجه میشود و مبانی عقلانی که اهل بیت (علیهم السلام) ارائه می کنند سیراب از علم الهی است.
وی افزود: وقتی از نکات قرآنی و اهل بیت(علیهمالسلام) سخن میگوییم، این حکمت دو سرچشمۀ توأمان دارد، همزمان عقلانی است به معنای دقیق کلمه و هم زمان بهرهمند است از میراث فرهنگی و از علوم الهی بی آنکه خللی در عقلانیت او وارد شود.