لطفا درابتدا به نگرش شيعه امامیه و اهل سنت در باره امامت و خلافت اشاره بفرمایید؟
امامت و خلافت، واژه نام آشنا در نزد مسلمانان است و در مورد ضرورت وجود آن، تمام فرق اسلامی هم عقیده‌اند. ولی اختلاف در نحوه و کیفیت انتخاب زعامت و رهبری امت اسلامی پس از رسول اکرم(ص) است.اهل سنت امامت را به عنوان منصبی از جانب خداوند باور ندارند. به باور آنان انتخاب زعامت و رهبری جامعه امری گزینشی است. آنها رهبری سیاسی را از رهبری اعتقادی جدا می‌کنند و به همین دلیل اجماع مسلمین را در انتخاب رهبری حجت می‌دانند. ولی در باور شیعیان، امامت به معنی خلافت و رهبری پس از رحلت رسول خداست و به کسی که دارای چنین شایستگی باشد و منصوص از طرف پیامبر(ص) یا امام پیش از خود، امام گفته می‌شود. از این رو، امامت را تداوم نبوت می‌دانند و معتقدند که وظیفه امام درجامعه تنها مدیریت و زمامداری مسلمین نیست؛ بلکه در درجه اول، هدایت است. پس به همان صورت که آورنده دین باید در دریافت و ابلاغ پیام خداوند مصون از خطا و لغزش باشد بعد از او نیز کسی که مجری این دستورها است باید همین ویژگی را داشته باشد و این ویژگی عصمت را مردم در نمی‌یابند تا انتخاب آنها اصلح باشد و خداوند به این امر آگاه‌تر است پس امامت را منصبی الهی باید دانست. از این رو، مسئله امامت در هندسه معرفتي تشیع، امري شخصي و انتخابي نيست بلكه به امر خداوند و براساس مشي و خواست واراده و نصب اوست.
یکی از سوالات اساسی و مهم در باره حضرت مهدی(عج) سوال از زود هنگام بودن امامت وی است، اين كه چگونه كودكي خرد سال به مقام امامت و ولايت الهي مي رسد؟ جنابعالی امامت زود هنگام حضرت مهدي(عج) را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اعتقاد به مهدی موعود مسئله‌اي بنيادين در باور مسلمانان به ویژه شیعه امامیه است. اما درباره مصداق آن، آن‌گونه که شیعه امامیه معتقد است مورد اختلاف است. مسأله مهدی موعود در منظومه فکری امامیه یکی از مهمترین و شایع‌ترین مباحث کلامی به شمار می‌رود. به باور شیعه امامیه مهدی از فرزندان امام حسین(ع) که در رتبه نهم از نسل وی و فرزند امام حسن عسکری(ع) است، در شب نیمه شعبان سال 255 به دنیا آمدند و پس از رحلت پدر بزرگوارش در حالی که بیش از 5 سال نداشتند به امامت رسیدند که تاکنون زنده بوده و تا در آخر الزمان ظهور کرده و زمین را پس از آن که پر از ظلم و جور شده باشد از عدل و داد پر کند.
یعنی ایشان در همان آغازین سال‌های عمر شریف خود دارای تمام عظمت روحی و محتوای غنی فکری در خور شأن یک امام بودند. امامت زود هنگام پدیده‌ای بود که پیش از ایشان نیز در میان چند تن از پدران آن حضرت رخ داده بود. مانند امام جواد(ع) و امام هادی(ع) که در سنین کم منصب امامت را بر عهده گرفتند که اوج این امامت زود هنگام را در امام مهدی(ع) مشاهده می‌کنیم. از این رو، به اعتقاد شیعه، امامت زود هنگام یک حقیقت بوده و توهم و خیال نیست. ما این امامت زود هنگام را پدیده‌ای حقیقی می‌دانیم و نه یک فرضیه.زیرا مردم این امر را به شکل محسوس و ملموس حداقل در مورد دو امام که پیشتر تحقق یافته بود، دیده و تجربه کرده بودند.
لطفا در خصوص دلايل عقلي امامت زود هنگام توضیحاتی بفرمایید ؟
نبوت و امامت در سنين كودكي به لحاظ عقلی محال نيست زيرا خداوند متعال قادر است تا تمام شرايط نبوت و امامت را جهت رهبري و هدايت جامعه در كودك قرار دهد. یعنی خداوند وقتی به كسي مقام نبوت و ولايت بدهد قابليتش را نيز عنايت مي‌كند و عقل او را به حد اعلاي رشد و كمال مي‌رساند. همچنان كه مي‌توان شواهد تاريخی فراواني بر صدق آن آورد و به تعبير حكما بهترين دليل بر امكان شِيء وقوع آن است. پس پیامبران و ائمه(ع) از حیث آفرینش ممتاز بوده‌اند و به واسطه همان استعداد و امتیاز ذاتی بوده است که خداوند آنان را به مقام شامخ نبوت و امامت انتخاب کرد و آن مقام در همان اوان کودکی در وجود شریف آنان موجود بوده است. از این رو، این مقام گاهی در سنین بزرگی ظهور و بروز پیدا می‌کرد و گاهی نیز در سن کودکی. پس وقتي كسي به اين مقام رسيد چه خرد سال و چه بزرگسال باشد در حقیقت امام و پيامبر است.
آیا در قرآن شواهدی بر امامت زود هنگام وجود دارد؟
از نظر قرآن کریم امامت و نبوت زود هنگام نه تنها امری ممکن است بلکه از وقوع آن نیز خبر داده است. خداوند خطاب به حضرت يحيي(ع) مي‌فرمايد: «اي يحيي تو كتاب آسماني ما را به قوت فراگير» و در جای دیگر آمده است:« به او در همان سن كودكي مقام نبوت داديم».
دلايل روايي امامت امام(عج) چیست؟
احادیث نبوی، درباره مهدی(ع) در منابع مذاهب اسلامی، به اندازه‌ای فراوان است که کمتر به آن اندازه، در باره موضوعی دیگر، روایت شده است. تأمل زود گذر در این احادیث کافی است تا به متواتر بودن آنها از پیامبر اکرم(ص) یقین حاصل شود، به شکلی که کوچک‌ترین تردیدی باقی نماند. چنان که محدثین و بزرگان اهل سنت در جای جای آثار خود به متواتر بودن احادیث مهدی تصریح کرده‌اند. روایاتی از پیامبر اکرم(ص) با عنوان تعیین مصادیق جانشینان خویش وموعود آخرالزمان در جوامع روایی اهل سنت و امامیه یاد شده است. برای نمونه قندوزی حنفی از کتاب مناقب خوارزمی به اسنادش از امام رضا(ع) از پدران بزرگوارش از رسول اکرم(ص) حدیثی را روایت می‌کند که در آن به اسامی دوازده امام از امیرالمومنین علی(ع) تا امام مهدی، محمدبن حسن عسکری(ع) تصریح شده است.
آیا شواهد تاريخي که مؤید این مسئله باشد نیز وجود دارد؟
یکی از مهمترین و متقن‌ترین دلایل اثباط امامت در سنین کودکی شواهد تاریخی است. از جمله این شواهد می‌توان به امامت زود هنگام امام محمد بن علی جواد(ع) و امام علی بن محمد هادی(ع) اشاره کرد.امام محمد بن علی جواد(ع) در سن 8 سالگی منصب امامت را بر عهده گرفت و امام علی بن محمد هادی(ع) که در9 سالگی از طرف خداوند سبحان مسئولیت رهبری امت را بر دوش گرفت.
تاریخ استعداد ها و نبوغ فکری زودهنگام بسیاری را سراغ دارد که در سنین کودکی در پیچیده ترین علوم و فنون به پختگی و مهارت چشمگیری رسیده‌اند که عقل را به حیرت و شگفتی وا داشته است. مانند: ابن سینا، نابغه شرق یکی از مشهورترین و تأثیرگذارترینِ فیلسوفان و دانشمندان ایران زمین و جهان که در کودکی نبوغ فکری زودهنگامی از خود به منصه ظهور گذاشت. بنابراین هیچ مانعى ندارد که کودکى در سن 5 سالگى با عوالم غیبى ارتباط داشته باشد و به وظیفه سنگین خزانه داراى و ضبط و تبلیغ احکام منصوب گردد و در انجام وظیفه خویش و اداى این امانت بزرگ کاملاً نیرومند و مقتدر باشد.
از اين رو با توجه به اين دلايل عقلی و نقلی و شواهد تاریخی، شيعه هرگز در باره امامت زودهنگام درنگ و شك به خود راه نداده است. چون امامت را منصبي الهي مي‌داند و معتقد است كه اگر اراده خداوند به نبوت و امامت كسي تعلق بگیرد؛ استعداد و قابليت و قدرت و توانايي رهبري و هدايت جامعه را نيز به او عنايت مي‌فرمايد.