۱. مهم ترین پرسش ها و شبهه های دینی و فرهنگی در دوران شروع کرونا چیست چه پاسخ هایی می توان به آن داد؟
به نظر می رسد مهمترین شبهه این روزهای کرونایی این است که اهل بیت عصمت و طهارت و حرمهای آنان مطهرند چگونه می‌تواند عامل ضرر رسانی به مردم باشد حرم مطهر ضد کروناست و ویروس و میکروب در حرم آنها نیست با این تحلیل که کرونا ویروس در محضر حجت خدا اجازه فعالیت و ضرر رسانی را ندارند ما ندیدیم و نشنیدیم که در حرم بیماری از کسی به دیگری منتقل شده باشد بنابراین نیازی به رعایت اصول بهداشتی و بستن دربهای حرم ها نیست. پاسخ این شبهه برای شیعه عاقل فهیم روشن است گرچه امروزها بی مهابا مورد هجمه بی دینان از سویی و خشک مقدسان از سوی دیگر همچون دو لبه قیچی قرار گرفته است.
اولاً به اقتضای آیه تطهیر خود اهل بیت علیهم السلام مطهرند نه درب و پنجره آن ها و شیعه حاجت خود را از حجت خدا که آبرومند پیش خداست درخواست می‌کند نه درب و پنجره ها و ثانیاً مطهر بودن اهل بیت به معنای ضدمیکروب بودن آنها نیست ضرر رسانی ویروس اقتضای طبع آن است. این انتظار که چون این مکان مقدسی است ویروس کرونا در آن اثر ندارد خلاف نظام اسباب و مسببات است که اراده خداوند در آن جاری است «و ابی الله أن یجری الأمور الا باسبابها ، و خداوند ابا می کند که امور را جز از طریق اسباب آن جاری فرماید. همانگونه که آتش می سوزاند و چاقو می برد، ویروس هم بیماری آفرین است و آنجا که چاقو، گلوی اسماعیل را نمی برد و آتش، حضرت ابراهیم را نمی سوزاند باید دنبال علت غیر مادی و غیبی آن بود. در مقام تزاحم علل مادی و غیبی علل غیبی غالب و قوی تر از علل مادی است. در قرآن کریم با اینکه با جمله «قد جعل الله لکل شی ء قدرا» نظام اسباب و مسببات را به رسمیت شناخته است در عین حال می فرماید خداوند فرمان خود را به نتیجه می رساند یعنی آنجا که پای تاییدات غیبی به میان آید علل و اسباب ظاهری بی اثر می گردد. در این راستا درکنار لزوم مراجعه به طبیب، توجه به دعا و توسل معنا پیدا می‌کند. ثالثا از روایات متعدد طبی اهل بیت (حدود ۱۶ هزار روایت) معلوم می شود به شدت سلامتی مردم مورد توجه آنان بوده است و در آنها بیش از درمان به رعایت اصول بهداشتی و پیشگیری از بیماری ها سفارش شده است، برای نمونه از پیامبر اکرم روایت رسیده که از بیماری واگیر فرد جذامی یک متر فاصله بگیر و همان گونه که از شیر فرار می کنی از آن فرار کن. خود اهل بیت علیهم السلام که این حرم ها به آنها منتسب است کاملاً اصول بهداشتی را رعایت می‌کردند چگونه میشود در حرم آن ها نیاز به رعایت مسائل بهداشتی نباشد.
۲. آیا بیماری و فراگیری آن می‌تواند از ابتلائات و امتحان های الهی باشد وظیفه ما در قبال این ابتلائات چیست؟
بدون شک هر گونه بیماری مشمول سنت ابتلائات است و لازمه این حیات دنیاست امیر مومنان می فرماید: «دار بالبلائ محفوفه». دنیا دار تزاحم حوادث و ناملایمات است. در قرآن می فرماید: «وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْ‌ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرينَ [بقره/155] به يقين همه‌ي شما را با امورى همچون ترس، گرسنگى و كاهش در مال‌ها و جان‌ها و ميوه‌ها آزمايش مى‌كنيم؛ و بشارت ده به صابران.
وظیفه ما در برابر بلیات این است که ضمن مدیریت حوادث و به حداقل رساندن تبعات و مضرات آن، در جهت تحقق هر چه بیشتر اهداف نزول بلیات و در راستای درک فلسفه بلا و دستیابی بیشتر مصالح نهفته در گرفتاری ها تلاش کنیم. بلاها دارای مصالح و فوایدی برای بشر است که به برخی اشاره می شود. ۱. تربیت و تکامل انسان ها بسیاری از اخلاق حسنه مانند صبر، رضا، تسلیم و حلم نتیجه ابتلا و گرفتار شدن به ناملایمات است. ۲. تذکر و توجه بنده به خداوند تبارک و تعالی. بلا غفلت را برطرف می کند و انسان را به دعا و توسل موفق می‌دارد. (اعراف/۳۰) ۳. توجه دادن بشر به ضرورت وجود ولی خدا و پذیرش حاکمیت جهانی آن، از این رو از مقدمات فرج ابتلائات فراگیر جهانی در قالب خون ریزی ها و بیماری هاست. ۴. ترفیع درجه و مقام:
امام صادق علیه السلام : اِنَ فِی الجَنَه مَنزِلَهً لَا یَبلُغُهَا عَبدٌ اِلَا بِالِابتِلَاء فِی جَسَدِهِ: در بهشت مقام و منزلتی وجود دارد که هیچ بنده ای به آن نرسد ، مگر به درد و بیماری ای که در بدنش حادث شود (کافی، ج2 ،ص255)
امام صادق(ع): هر اندازه که ایمان بنده افزون گردد، تنگ دستی اش بیشتر و زندگی اش سخت تر شود.(کافی، ج2 ، ص261). ۵. بخشش گناهان:امام صادق(ع): «هنگامی که گناهان بنده زیاد می شود و اعمالی ندارد که آن را جبران کند خداوند او را به حزنی دچار می کند تا آمرزیده شود.»( کافی،ج 2، ص 444)
۳. نظر به استحباب زیارت در زمان های متعدد، آیا بهره مندی از ثواب و برکات آن، فقط با حضور در هر ممکن است؟
در روایات ما همانگونه که برای زیارت حضوری در مشاهد مشرفه آداب و فضائلی بیان شده، برای کسانی که نمی توانند از نزدیک و به صورت حضوری در حرمها مشرف شوند، زیارت از راه دور مورد سفارش روایات متعددی قرار گرفته که زائر می‌تواند آن را از راه دور هم بخواند و به ثواب زیارت نائل گردد
برای نمونه در روایات تصریح شده كه می توان زیاراتی را مانند زیارت امین الله، زیارت عاشورا از راه دور و نزدیك خواند.
چنان كه از امام باقر و امام صادق (علیهما السلام) روایت شده هر كسی در هر كجا از شهرها باشد و نتواند به زیارت اباعبدالله در حرم مطهرش مشرف شود، به پشت بام و یا هر مكان بلندی در خانه خود قرار گیرد و یا به صحرا رود، ابتدا دو ركعت نماز بخواند و بعد زیارت عاشورا بخواند و در عزا و مصیبت آن حضرت گریه كند و بر قاتلینش لعن و نفرین كند. من ضامنم همه آن ثواب ها را خدا به او بدهد. در مفاتیح الجنان پس از ذكر سه زیارت مخصوص امیرالمؤمنین (ع) در روز عید غدیر آمده است:
در كتاب هدیه الزائرین اشاره شده است كه این زیارات را هر روز از راه نزدیك و دور می شود خواند. و نیز آمده است اگر كسی در شب های جمعه برود پشت بام و یا مكان بلندی و رو به قبله بایستد، سپس نگاهی به سمت راست و چپ كند و قلب خود را ببرد به حرم ابی عبدالله (علیه السلام) و بگوید:
السلام علیك یا ابا عبدالله السلام علیك و رحمه الله و بركاته
ثواب زیارت آن حضرت در نامه عملش نوشته می شود.
برای مطالعه بیشتر پرسش ها در خصوص کرونا و نیز طرح سوالات خود به تارنمای «گفتمان رضوی» به آدرس: www.gofteman.islamic-rf.ir مراجعه نمایید.