علي عبدالله زاده، پژوهشگر گروه اخلاق و تربيت اسلامي بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در ابتدای این جلسه که امروز با حضور جمعی از محققان و پژوهشگران در تالار شیخ طوسی بنیاد پژوهش‌های اسلامی برگزار شد، امام خمینی (ره) و علامه طباطبایی را دو اندیشمند معاصر با نقاط اشتراک بسیار در حوزه اندیشهای دانست و گفت: این اشتراک اندیشه در آثار و شاگردان مشترک این دو متفکر نیز به ظهور رسیده است.
وی یکی از مهم‌ترین اشتراکات این دوعالم بزرگوار را نگرش متمایز آن‌ها نسبت به دیگر مفسران در موضوع تفسیر قرآن کریم دانست و گفت: این اشتراک در زمینه‌های متعدد ازجمله در اصول و مبانی تفسیر، علوم قرآنی و نیز شرح و بیان یکسان آیات قرآنی به نمایش درآمده است.
این پژوهشگر به «مقصد محوری» در تفسیر اشاره کرد و ادامه داد: توجه به مقاصد الهی از قرآن را می‌توان نقطه عطفی در اشتراک نظریه تفسیری علامه طباطبایی و امام خمینی (ره) دانست؛ برخی از موافقان دیدگاه امام خمینی (ره) در باب تفسیر، قرآن را با عنوان تفسیر مقاصدی طرح کرده‌اند و معتقد هستند علامه طباطبایی نیز با همین روش تفسیر می‌کردند.
وی همچنین مقصدمحوری را نخ تسبیح اندیشه تفسیری این دو شخصیت ذکر کرد و گفت: مجموعه آیات قرآن کریم به‌مثابه یک کتاب، دارای حقیقتی است که مقصدی حقیقی را دنبال می‌کند، همین حقیقت از تک‌تک سوره‌ها، آیات، کلمات و حتی حروف قرآن قابل‌دستیابی است.
عبدالله زاده به تبیین مسئله «امکان تفسیر قرآن به قرآن» بر اساس هدف کلی قرآن کریم پرداخت و گفت: اولین ثمره این نگرش این است که می‌توان هر یک از آیات قرآن را با توجه به دیگر آیات قرآن کریم تفسیر کرد؛ به صورتی که نتیجه تفسیر قرآن به قرآن ما را به هدف کلی قرآن نزدیک کند.
وی ادامه داد: ازجمله اصطلاحات رایج در مباحث قرآنی به‌خصوص «تفسیر»، اصطلاح «سیاق آیات» است؛ «سیاق» را می‌توان از ریشه کلمه «سوق» به معنی حرکت دادن یا جهت دادن دانست؛ مجموع قرآن کریم و همچنین تک‌تک سوره‌های این معجزه الهی، دارای مقصد هستند، سیاقی که آیات در آن قرارگرفته‌اند نیز در قرآن دارای مقصد خاصی هستند که در فهم آیات دخالت دارد.
این پژوهشگر حوزه اخلاق ادامه داد: استفاده از سیاق از منظر علامه طباطبایی جایگاه ویژه‌ای دارد به‌گونه‌ای که ایشان برخلاف برخی مفسرانی که بسیار اندک از نقش سیاق آیات در تفسیر استفاده کرده‌اند، بیش از دو هزار بار به نقش سیاق در تفسیر آیات اشاره‌کرده است. امام خمینی (ره) نیز در برداشت‌های تفسیری خود از نقش سیاق در تفسیر آیات استفاده کرده‌اند.
وی به اشتراک عمیق دیدگاه تفسیری امام خمینی (ره) و علامه طباطبایی اشاره کرد و گفت: این اشتراکات، فراتر از شباهتی ظاهری ریشه در اصولی مشترک مانند مقصد محوری، هدایت محوری و... دارد.