به گزارش آستان نیوز، «سید مرتضی» و «امالی» دو نام بسیار آشنا در گستره میراث غنی فرهنگ وادب و معرفت شیعی است، به گونهای که هر یک نام دیگری را به یاد میآورد. کتاب گرانسنگ «غررالفوائد» و «درر القلائد» مشهور به «امالی سید مرتضی» اثری پرآوازه است که گوهرهای نابی از دانش اسلامی و معارف شیعی را در خود جای داده است.
از فایدههای ژرف تفسیر تا نکتههای بدیع بلاغت و بیان، از ناگفتههای تازه تاریخ تا رازگشاییهای شگرف تبیین حدیث و از ترسیم بی پیرایه آرای کلامی تا روایت اصیل متنهای نغز ادبی که از آثار گذشتگان به روزگار مولف این کتاب رسیده است، از ویژگیهای آن است. گواه ارجمندی این اثر اهتمام بینظیر شارحان و راویان و اقبال بی بدیل اهل ادب و چیرهدستان میدان دانش و پژوهش به این کتاب است.
«الأمالی»، از آثار سید مرتضی عالم شیعی قرن پنجم هجری است. وی در این مجموعه، علاوه بر تفسیر برخی از آیات متشابه و مشکل و تبیین احادیث دشوار، تعدادی از مسائل کلامی چالش برانگیز میان شیعه و دیگر مذاهب را طرح کرده و دیدگاه مذهب عدلیه را در این مسائل تبیین کرده است. این کتاب از نظر فقه الحدیث، تفسیر و کلام اثری مورد توجه است.
علی بن حسین بن موسی بن محمد بن موسی بن ابراهیم بن امام موسی کاظم(ع)، معروف به سید مرتضی، شریف، مرتضی و علم الهدی برادر بزرگتر سید رضی گردآورنده نهج البلاغه است. وی فقیه و متکلم امامیه و مرجع آنها پس از وفات استادش شیخ مفید بود. او متخصص در علم کلام و مناظره در هر مذهبی بود. گستره دانش وی، فقه و اصول، ادب، لغت، تفسیر، تاریخ و تراجم را شامل میشد.
اهل حدیث نام این اثر را با اسم «أمالی المرتضی» میشناسند. اما در فهرستهای قدیمی، این کتاب به نام «الغرر و الدرر» نامیده میشود. این کتاب را با عناوین دیگری، از جمله الامالی فی التفسیر، غررالفوائد و درر القلائد، التفسیر، مجالس التاویلات، مجالس کشف الآیات نیز میخوانند.
شیوه نگارش این کتاب هم بر اساس شیوه امالی نویسی است. نقل شده است که سید مرتضی، این «الغرر و الدرر» را در راه حجاز - هر جا که در منزلی فرود میآمد- بر شاگردانش املا میکرد و آنها نیز به همان ترتیبی که از او شنیده بودند، آنها را جمعآوری میکردند.
دکتر حسین صابری کار برگردان فارسی این اثر را همراه با بهرههایی از تصحیح و تحقیق بر عهده داشته است.