گزارشی از عملکرد گروه «اخلاق و تربیت اسلامی» بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی؛

پای درس اخلاق

این آیات، سرآغاز ماموریت بزرگ محمد امین و بعثت او به پیامبری بود. بعثتی که هدفش تکمیل مکارم اخلاق بود. چرا که او خود فرمود: «انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق»؛ جمله‌ای که زینت‌بخش اتاق کوچک گروه اخلاق در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی است. گروهی تازه تأسیس که با هدف نهادینه کردن اخلاق اسلامی در جامعه پا گرفته است.

اهداف و سیاست‌های گروه
حجت‌الاسلام رضا وطن‌دوست مدیر این گروه پژوهشی درباره اهداف تشکیل آن می‌گوید: «در پی توصیه‌های اکید رهبر معظم انقلاب مبنی بر توجه به سبک زندگی اسلامی و با توجه به اینکه اخلاق در متن زندگی ما مسلمانان نهفته شده است و بخش مهمی از مسائل زندگی با این موضوع مرتبط است، در بازمهندسی جدید بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی گروهی با عنوان «اخلاق و تربیت اسلامی» تشکیل شد.
این گروه سعی دارد موضوعات کاربردی مرتبط با اخلاق را شناسایی و استخراج کند. تولید علم و فکر از طریق پژوهش‌های علمی، برگزاری نشست‎های تخصصی و کرسی‏های نظریه‏پردازی برای بهسازی اخلاق در سطح جامعه، شناخت مداوم مخاطبان و بازیابی نیازها و معضلات اخلاقی و تربیتی از طریق رایزنی با نهادها و سازمان‌های دولتی و مردم نهاد برای هدفمندی و کارآمدسازی پژوهش‌های مرتبط با جامعه هدف، حضور در مراکز پژوهشی و نشست با صاحب‌نظران برای تضارب افکار و در نهایت برنامه‌ریزی و سیاستگذاری درست و به دست آوردن موضوعات کاربردی، به‌روز و کارآمد و هدایت پژوهش‌های گروه به سمت حل مشکلات جامعه و برآوردن نیازهای اخلاقی جامعه از دیگر اهداف این گروه است.»

چشم‌انداز گروه
وطن‌دوست که خود دانش‌آموخته دانشگاه «علوم اسلامی رضوی» است، می‌گوید: «در سند چشم‌انداز 10 ساله‌ای که برای گروه تعریف شده، آمده است اعضای گروه باید با الهام گرفتن از قرآن و متون دینی، مشاوره با اعضای محترم شورای علمی گروه و دیگر صاحب‌نظران و تعامل با مراکز علمی‌ و... نیازهای مرتبط به حوزه اخلاق و تربیت را کشف و تولیدات خود را به عنوان منبع درسی در اختیار این مراکز بگذارند.
یکی دیگر از چشم‌اندازهایی که برای گروه تعریف شده این است که اعضای آن در جهت تبدیل شدن گروه به یک مرکز مشاورة علمی‌ـ‌‌ پژوهشی در حوزة اخلاق و تربیت در سطح حوزه و دانشگاه تلاش نمایند. این گروه همچنین در نظر دارد به منظور تبیین معارف اخلاقی و تربیتی و بستر‌سازی در این حوزه با استفاده از توانمندی‌های موجود و بالقوه و با در نظر گرفتن اولویت‏ها و نیازهای پژوهشی، معرفتی و رفتاری جامعه هدف، به روش‌های گوناگون حتی‌المقدور به احیا و نشر معارف اخلاقی و تربیتی با محوریت قرآن کریم، سنت نبوی، سیره معصومین(ع) و میراث مکتوب بپردازد.»

اولویت‌های پژوهشی
اولویت‌های پژوهشی دارای پنج بخش کلی مرتبط با اخلاق حرفه‌ای شامل تربیت اخلاقی کودک، مدیریت مراکز آموزشی، کسب و کار، مدیریت شهری، ورزشی، در دستگاه قضا، مبلغان، طنز و اخلاق رسانه است. موضوعات مرتبط با سبک زندگی شامل سبک زندگی و زندگی تمدنی، سبک زندگی عیدانه، بایدها و نبایدهای غم و عزاداری، فرهنگ رانندگی، فرهنگ آپارتمان‌نشینی، فرهنگ قانون‌مداری، نحوه تعامل گفتاری، مسئولیت در برابر خویشاوندان، اخلاق خود مکرمتی و احیای نظریه‌های اخلاقی در جهان اسلام می‌باشد. اخلاق پیشگیرانه مشتمل بر اخلاق پیشگیرانه از بزهکاری جوانان، طلاق، اعتیاد، و اخلاق پیشگیرانه از اخذ رشوه و تخلفات اداری است. یکی دیگر از اولویت‌های پژوهشی این گروه، تصحیح و احیای متون اخلاقی با توجه به نیاز مبرم به این متون در زمینه تحقیق و پژوهش است.

پژوهش‌گران
همانطور که در سطرهای پیشین نیز اشاره شد، رضا وطن‌دوست یکی از اعضای اصلی و مدیر گروه اخلاق بنیاد پژوهش‌های اسلامی است. او فعالیت‌های پژوهشی خود را از دانشگاه علوم اسلامی رضوی آغاز کرده است و نگارش 21 عنوان کتاب و بیش از 100 مقاله در نشریه‌های علمی، فرهنگی و اجتماعی، همکاری در تدوین2 جلد کتاب «فرهنگ روابط اجتماعی» و 1 جلد کتاب با عنوان «اصلاح الگوی مصرف» و کسب بیش از 50 رتبه در همایش‌ها و جشنواره‌های بین‌المللی و کشوری حاصل سال‌ها تلاش او در حوزه پژوهش و تحقیق است. این روزها همه دغدغه استاد، مدیریت خردمندانه این گروه تازه تأسیس است.
محمود نظری‌پور، یکی از اعضای این گروه است که از سال 83 تاکنون در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی مشغول امور تحقیقاتی است. او که دانش‌آموخته دانشگاه علوم اسلامی رضوی و دانشگاه دولتی قم است، ویرایش حدود 20 جلد کتاب، ارائه مقاله به کنگره جهانی ملاصدرا و ارائه طرح پژوهشی فلسفه برای کودکان را در کارنامه پژوهشی خود دارد و در حال حاضر مشغول برسی قاعده ‌های پژوهشی تربیت اخلاقی و معنوی کودک با رویکرد اخلاق اسلامی است.
حسین طاهری وحدتی یکی دیگر از اعضای گروه اخلاق و تربیت اسلامی است که بیش از 25 سال سابقه انجام فعالیت‌های پژوهشی دارد. وحدتی دانش‌آموخته حوزه علمیه مشهد است و تاکنون بیش از 30 عنوان مقاله در موضوعات مختلف علمی و پژوهشی به چاپ رسانده است. او از 12 سال گذشته فعالیت‌های پژوهشی خود را در بنیاد پژوهش‌های اسلامی شروع کرده است و در حال حاضر مشغول تحقیق در زمینه وظیفه والدین در ارتباط با تربیت اخلاقی کودک می‌باشد.
علاوه بر اعضای ثابت، گروهی متشکل از 5 نفر از استاید برجسته همچون دکتر فرامرز احد قراملکی، دکتر برادران رفیعی و دکتر محمد‌سعید عبد‌خدایی به عنوان اعضای شورای علمی با این گروه تازه تأسیس در زمینه تصویب و هدایت طرح‌های پژوهشی و نیز نظارت بر آن همکاری دارند.