استاد غلامرضا جلالی، مدیر گروه سادات و مفاخر اسلامی بنیاد پژوهش‌ها، در نشست علمی «نقش عالمان دین در تمدن نوین اسلامی» که با حضور جمعی از اعضاء شورای همبستگی احزاب اسلامی پاکستان در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، عنوان کرد: تمدن بیشتر بر محور نهضت‌ها ساخته‌شده و شهرهای اسلامی در اطراف اماکن مذهبی پدید آمده است.
وی در جلسه با این هیئت عالی‌رتبه ابراز کرد: روح تمدن فرهنگ و جسم آن صنعت، ساختمان و شهرسازی است؛ پنج عامل فرهنگ را می‌سازد که مهم‌ترین آن‌ها را دین تشکیل می‌دهد و پس‌ازآن عرفان، حکمت، علوم و دانش و درنهایت هنر است.
این پژوهشگر تصریح کرد: این عوامل باهم فرهنگ یک جامعه را می‌سازند و این بستگی به ما دارد که از دین چه تفسیری داشته باشیم، ممکن است تفسیر ما سبب ایجاد تمدن نوین اسلامی شود.
جلالی بابیان اینکه در ایران، دین‌محور تمام فعالیت‌های فرهنگی است و علما مفسر دین هستند، گفت: دین باید به فلسفه‌ها و علوم جهت دهد و اگر دین در محور تمام این تمایلات قرار گیرد، یک گوهر تلقی می‌شود؛ کار حوزه‌های علمی در ایران تفسیر دین است.
وی رابطه دین و علم را مهم دانست و افزود: علم به‌ویژه علوم انسانی درگذشته بر اساس تفسیر غربی‌ها مدیریت می‌شد و علوم انسانی در ایران با دین ناسازگار بود؛ فرزندان ما علوم را در دانشگاه‌ها فرامی‌گرفتند، اما در جامعه با دین سر ناسازگاری داشتند.
این پژوهشگر بیان کرد: در حال حاضر، فلسفه دین در ورای دانش‌ها قرار دارد و به بیشتر دانش‌ها جهت می‌دهد؛ بحث وحدت حوزه و دانشگاه در این موضوع مهم از اهمیت بسزایی برخوردار است و هر دو بر هم تأثیر می‌گذراند؛ مدارس علوم را فرامی‌گیرند و دین مبانی دانش‌ها را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.
وی ادامه داد: ایران برای تمدن سازی خود از برخی مکتب‌ها همچون مکتب ملاصدرا و شیخ اشراق سهروردی بهره برده و می‌برد؛ یکی از اتفاقاتی که در ایران رخ‌داده این است که ایران به‌جای رفتن به‌سوی ماهیت به سمت هستی رفته است.
پژوهشگر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی گفت: در مکتب امام خمینی (ره) ما به سمت ذات احدیت نزدیک‌تر می‌شویم و ارجاعات سیاسی و فکری ما به قدرت الهی برمی‌گردد، ما با پیروی از این مکتب به اقتدار می‌رسیم.
وی گفت: در محور تمدن نوین اسلامی، دو مقوله عدالت و احسان از اهمیت برخوردار است؛ رابطه انسان باخدا بر اساس عشق و محبت بوده و محبت نمونه‌ای از احسان است، هر چه دایره محبت وسیع‌تر باشد، ما به خدا نزدیک‌تر می‌شویم؛ مکتب ما مکتب عشق است و چیزی جز عشق در انسان نباید باشد.