حسن ولی داد پژوهشگر گروه فقه و اصول بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، در ابتدای این نشست که با حضور جمعی از پژوهشگران گروه فقه و اصول بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، به ارائه مقاله‌ای با موضوع «نقش عالمان حوزه علمیه در دین فرهنگ و سیاست» پرداخت.
وی عنوان کرد: مطالعات تاریخی حوزه علمیه خراسان، ما را به این نتیجه رهنمون می‌سازد که این حوزه، علاوه بر پرورش مراجع، مجتهدین، فلاسفه و دانشمندان طراز اولی همچون رستمداری، شیخ بهایی، قاضی نورالله شوشتری، آیت الله خامنه‌ای مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله سیستانی و ...، همزمان نقش مؤثری در صیانت از پیشینه فرهنگی، علمی و سیاسی ایران را بر عهده داشته است.
این پژوهشگر ادامه داد: تاریخ وقایع مکتوب حوزه علمیه خراسان به یمن همجواری بارگاه امام شیعیان، علی بن موسی الرضا(ع)، به عنوان یکی از کهن‌ترین حوزه‌های علوم دینی در جهان اسلام، نقش تعیین کننده‌ای در ابلاع و انتشار احکام شیعی داشته است.
وی افزود: حوزه علمیه خراسان، آوردگاه حماسه‌های فراوانی است که مشاهیر آن در عرصه‌های علم، دین، فرهنگ، سیاست و در یک کلمه تمدن اسلامی،خوش درخشیده‌اند. از همین رو در این مقاله، به آن بخش از خدمات علمی، ارشادات دینی و مبارزات سیاسی مراجع عظام و همچنین علمای حوزه علمیه مشهد پرداخته شده است که تأثیرگذار بوده و نشان دهنده خدمات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و نظرات شرعی است و معرف عناصر خدوم و آگاهی بخش به مردم و دولتمردان است.
ولی‌داد خاطر نشان کرد: تبیین مسئله «نقش علمای حوزۀ علمیه خراسان در تمدن، فرهنگ و سیاست » با تلفیق اسناد و نسخ خطی» به بیان تأثیرگذاری عالمان دینی در انسجام بخشیدن مردم خراسان برای حفظ آرمانهای دینی و استقلال ملی میهنی پرداخته است.
وی به جنبه نوآوري و جديد بودن موضوع این مقاله اشاره کرد و گفت: نگارش موجود كوششی است که برای اولین بار با روشی متفاوت به احیاء نام سرشناسان فقاهت و کرامت حوزه علمیه خراسان از زمان تأسیس تا زمان حاضر پرداخته است.
این پژوهشگر گروه فقه و اصول بنیاد ادامه داد: در این مقاله همچنین با رویکرد اسنادی، تحلیل و اندیشه‌ورزی به تعاملات علمی، فرهنگی، اجتماعی و همچنین در مواردی، به مبارزات سیاسی علما پرداخته شده است و این وجه تمایزی در مقایسه با سایر آثار است، اگر چه در این نوشتار، تک نگاری‌ها و منابع دیگری که به صورت پراکنده به بیان ترجمه و شرح حال چهره‌های علمی پرداخته‌اند، از نظر دور نمانده است.
گفتنی است؛ در پایان این نشست غلامرضا جلالی پژوهشگر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی و ابو الفضل حسن آبادی رییس اداره اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی از نقادان این کرسی ترویجی بودند.