مؤلف در این کتاب، لغات قرآن را به ترتیب حروف الفبا چینش کرده و شرح هر لغت را در چهار بخش ارائه میدهد؛ ابتدا توضیحی کوتاه پیرامون ساختار لغت و تعداد کاربرد آن در سورههای مختلف قرآن گزارش میکند، سپس معنای واژه در منابع لغوی -به ترتیب تاریخ تألیف- ارزیابی میشود. بعد از آن، نظرات مفسران گوناگون -از صدر اسلام تا زمان معاصر- دربارهی آن واژه آورده میشود و سپس از وجه ادبی به تحلیل واژه و ریشهشناسی آن و تبیین معنای حقیقی و مجازی آن میپردازد و در بخش آخر که مهمترین بخش است، کاربردهای قرآنی آن واژه بر اساس تدبر و تحلیل اطلاعات توسط نویسنده به خواننده ارائه میشود.
پژوهندهی قرآنی پس از اطلاعات لغوی، تفسیری و ادبی که بهدست میآورد، در مرحله نخست از مراجعه به سایر کتابهای لغت بینیاز میشود و در مرحله بعدی با بهرهوری از تحلیل مؤلفان در کتاب، میتواند معنایی دقیق از واژه کسب کند و در راه تدبر قرآنی از آن سود ببرد.
«نصوص لغویّه»، «نصوص تفسیریّه»، «الأصول اللّغویه» و «الاستعمال القرآنی» از عناوین بخشهای این کتاب است.
گفتنی است، در واقع این کتاب فراتر از یک کتاب لغت و بهنوعی مجموعهای از معارف قرآنی است از همین رو عنوان «الموسوعة القرآنیّة الکبرى» به پیشنهاد مقام معظم رهبری به عنوان آن افزوده شده است.